sıcaklığı etkileyen faktörler(ders 8)

SICAKLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

·       Mevsimlik hareketler

·       Dünyanın kendi etrafında dönüşü

·       Kontineta:  karasal

·       Martim: denizel

Denizel hava kütlelerinin %90 ı yağış getirir. Sibirya yüksek basıncı ise kuru ayaz yapar. Bizdeki karasal iklime denktir.

TÜRKİYE’ Yİ ETKİLEYEN YEREL RÜZGÂRLAR

Soğuk rüzgârlar

·       Karayel

·       Yıldız

·       Poyraz

Sıcak rüzgârlar

·       Lodos

·       Kıble

·       Samyeli

ATMOSFERİN KATMANLARI

	UZAY
	EGZOSFER
	İYONESFER
	ŞEMOSFER
	STRATOSFER
	TROPOSFER

               45 KM

        OZON TABAKASI

                19 KM

klimatoloji(ders 7)

KLİMATOLOJİ

Havanın iklim elemanlarının bir yıl boyunca gösterdiği değişiklikler o yerin iklimi diye adlandırılır. İklim 33 yılda bir değişir.

                                         Metoroloji

         1- sinoptik              2-klimatolojik      3- fenolojik

                          Olarak 3 şekilde gözlem yapılır.

              HAVA DURUMU VE İKLİM

Hava durumu:

1 günlük olaydır. Örneğin kar yağışı  meteorolojik bir olay iken havanın bir gün yağışlı oluşu hava durumudur.

İklim:

Uzun süreli hava koşullardır .33 yılda bir değişir. Klimatoloji.

 İKLİMİN ETKİLERİ

1-İnsan üzerindeki etkileri

2-ekonomik hayat üzerindeki etkileri

3-doğal çevre üzerindeki etkileri

biriktirme şekilleri(ders 6)

BİRİKTİRME ŞEKİLLERİ

1-kumullar:

Kumların üst üste birikmesiyle oluşur. Örnek büyük sahra çölü.

2-seyfler:

Birbirlerine paralel uzanan sırtlardır.

3-ripple- marklar:

Rüzgârların esiş yönüne dik küçük yer şekilleridir.

4-lünetler:

Hilâle benzeyen rüzgâr biriktirme şekilleridir. Ardalanmayla meydana gelir.

BUZUL TİPLERİ

1-SİRK BUZULLARI

Kenarları sarp çukurlarda biriken karların değişikliğe uğramaları sonucu oluşur. Dil kısımları yoktur.

2-VADİ BUZULLARI

Akarsular gibi bir vadi içinde gelişen buzullardır.

3-DORUK (ZİRVE) BUZULLARI

Doruk kısımları külah şeklinde kaplayan buzullardır. Örnek b. Ağrı dağı.

AŞINDIRMA ŞEKİLLERİ

·        HÖRGÜÇ KAYALAR

·        BUZUL VADİLERİ

·        FİYORDLAR

·        SİRKLER

BİRİKTİRME ŞEKİLLERİ

·        MORENLER

·        DRUMLİNLER

·        KETTLE

kurak ve yarı kurak bölgeler topoğrafyası(ders 5)

KURAK VE YARI KURAK BÖLGELER TOPOĞRAFYASI

Yıllık yağış miktarı200 mm den az ise kurak, 200-400 mm ise yarı kurak bölge olur. Her ikisi de suptropikal kuşakta fazladır. Bunun dışında ise kuzey Afrika, Arabistan, orta Asya, vs. gibidir. 

  KURAK VE YARI KURAK BÖLGELERİN OLUŞMASININ SEBEBİ:

1-sürekli olarak yüksek basın çaltında kalış.

2-bağıl nem düşüktür.

3-deniz ve okyanus etkisinden uzaktır.

4-etrafının yüksek dağlarla çevrili oluşu.

5-soğuk su akıntıları

AŞINIM ŞEKİLLERİ

Daha çok rüzgâr aşındırması mevcuttur.

Korrazyon: rüzgâr aşındırması

Deflâsyon: rüzgâr savurması

1-YARDANGLAR:

·       Killi kumlu yüzeylerde bulunurlar.

·       Rüzgâr aşındırması etkilidir.

·       Az da olsa sel suları etkilidir.

·       “u” şeklinde profiller üzerinde yükselir.

2-TANIK KAYALAR:

Sert blokların üstte kolay aşınan blokların ise alt kısımda bulunmasıyla oluşur. Oluşumunda:

Rüzgâr aşındırması + fiziksel aşınma +akarsu aşındırması etkilidir.

3-HAMADA VE REGLER:

Üzeri taş ve kayalıklarla kaplı çöl alanına hamada, yüzey kısımları deflasyona uğramış kesitler de regler denir.

4-BADLANS:

Kumlu killi yüzeylerde eğimin fazla oluşu akarsu tarafından aşınıp kesitler oluşturur.

5-PLAYALAR:

Etrafı yüksek dağlarla çevrili kapalı havzalara denir. Eski göl tabanlarının olduğu yerlerde oluşur. Örnek tuz gölü ve Acıgöl

6-PEDİMENTLER:

Playa ve yüksek çevrenin arasında kalan yerdir. Eğimleri azdır.

7-İNSELBERG:

Aşınım yerleri üzerinde dik eğimlerde yükselen yerlerdir.